3. Bouwsteen: De cliënt centraal

Goede zorg is altijd persoonsgericht. Wat wil je graag bereiken? Wat heb je daarvoor nodig? Wat kun je zelf en waarmee kun je hulp gebruiken? Door goed te kijken, te luisteren en in nauw contact te staan met onze cliënten en hun verwanten krijgt De Passerel daar antwoorden op. Die vertalen we vervolgens in onze aanpak en goede afspraken over de zorg. Dat is de basis onder ons werk. In deze bouwsteen lichten we uit hoe wij de zorg organiseren rondom de wensen en behoeften van onze cliënten.

Stap voor stap verder ontwikkelen

Goede zorg en ondersteuning is gericht op de mogelijkheden en wensen van onze cliënten. Wij geloven dat er altijd mogelijkheid tot ontwikkeling is. We maken samen met de cliënt en/of verwanten een individueel zorgplan. Zo ook met Eline. Zij ging naast haar werk in De Buurtwinkel ook werken in De Ventwagen.

Persoonlijk begeleider Marieke vertelt: “Eline werkt al een aantal jaar met veel plezier in De Buurtwinkel. Daarin is ze echt gegroeid. Inmiddels doet ze van alles in de winkel. Van inpakken, bestellingen verzamelen tot kassa. Dat werk heeft ze onder de knie. Vanuit De Passerel vinden we het belangrijk dat we cliënten blijven uitdagen. Het was tijd om Eline’s dagbestedingswerkzaamheden uit te breiden met nieuwe taken. Eline vult aan: “Nieuwe dingen vind ik best spannend.”

Marieke glimlacht en zegt: “En toch heb je de stap naar De Ventwagen gezet”. Op onze vraag wat Eline zo leuk vindt aan De Ventwagen antwoordt ze: “In De Buurtwinkel doe je vaak één ding tegelijk. In De Ventwagen verkoop je, pak je spullen die mensen vragen, houd je dingen bij op lijsten en bedien je de kassa. Ook praat je met mensen. Bij De Ventwagen komen mensen ook voor het praten”.

Marieke: “We hebben Eline stap voor stap begeleid naar het werken in De Ventwagen. Eerst ging één van de medewerkers van De Buurtwinkel mee en bezochten we tijdens het proefdraaien dezelfde plek. Inmiddels gaat Eline met een vrijwilliger en een andere cliënt naar vier verschillende plekken in Epe en Vaassen. Steeds werken in een nieuwe omgeving, met nieuwe klanten, zichtbaar zijn en contact maken met andere inwoners maakten De Ventwagen een nieuwe ontwikkelstap voor Eline. Een stap die ze fantastisch heeft opgepakt. Eline kan in de ventwagen veel zelfstandig werken en is een kei in het contact maken met mensen”.

Eline glundert van het compliment: “Ik vind werken in De Ventwagen heel leuk. Maar in de Buurtwinkel ook. Ik kan echt niet kiezen!”

Cliënten Robin, Anouschka, Deborah en Eline nemen de cheque in ontvangst op de Haringparty van de Lions Epe-Heerde op 22 juni 2022.

Carenzorgt: inzage in je zorggegevens

Na de introductie in 2021 hebben inmiddels alle cliënten en hun verwanten de mogelijkheid om Carenzorgt te gebruiken. De Passerel gebruikt Carenzorgt om cliënten en ouders en verwanten direct inzage te geven in het zorgplan en de rapportage. Hierdoor is de beschikbare informatie altijd actueel. De cliënt (of diens wettelijk vertegenwoordiger) is eigenaar van Carenzorgt. Hij of zij kan bepalen of anderen, zoals bijvoorbeeld ouders, ook uitgenodigd worden om mee te lezen.

De implementatie van Carenzorgt heeft best wat voeten in de aarde gehad. De kinder- en jeugdtak ging er in januari als eerste gebruik van maken, uiteindelijk is de implementatie in september afgerond.

Er was in het begin bij begeleiders best wat ‘koud watervrees’. Ze vonden het spannend dat ouders en verwanten mee konden gaan lezen met wat ze opschreven. Daar kwam bij dat, als een cliënt start met Carenzorgt, de rapportages van een periode daarvoor ook nog te lezen zijn. De verwachting was dat er veel vragen van ouders en verwanten over de rapportage zouden gaan komen. In de praktijk bleek dit mee te vallen. Natuurlijk werden er vragen gesteld, maar die konden goed worden beantwoord en ze hebben niet geleid tot moeilijke situaties.

Het werken met Carenzorgt plaatste begeleiders ook voor dilemma’s tijdens het rapporteren. Soms zijn er dingen voorgevallen die best ingewikkeld of wat zorgelijk zijn. Wat ga je dan rapporteren? En hoe wordt dat ontvangen? Je zou kunnen zeggen dat het gebruik van Carenzorgt ervoor heeft gezorgd dat er bewuster wordt gerapporteerd. Een mooie bijvangst!

‘Carenzorgt draagt bij aan meer begrip tussen mij en mijn begeleiders’

Na de introductie in 2021 gebruikt een groot deel van de medewerkers, cliënten en hun verwanten inmiddels Carenzorgt. Dit is een digitale gezondheidsomgeving en geeft inzage in en controle over de eigen gezondheid. CarenZorgt helpt met het organiseren van de zorg en maakt het mogelijk om informatie te delen en taken te plannen. Rutger Koch (29) woont op De Vuursteen en is enthousiast gebruiker van CarenZorgt.

‘Ik gebruik met name de dossierfunctie van Carenzorgt’, vertelt Rutger, ‘dat komt er kortweg op neer dat ik kan meelezen wat de begeleiders over mij noteren. Voordat we overgingen op Carenzorgt had ik daar eigenlijk geen beeld van. Ik vind het fijn dat ik dat nu wel heb. Het draagt bij aan meer begrip tussen mij en de begeleiding. Om met elkaar het goede gesprek aan te gaan over wensen en verwachtingen over en weer. Je leert elkaar dankzij Carenzorgt beter kennen.’

Bijna dagelijks maken de begeleiders notities voor en over Rutger in Carenzorgt. ‘Soms lees ik dingen terug die niet kloppen of die ik heel anders heb bedoeld’, licht Rutger toe, ‘laatst deed ik ’s middags de deur open voor een begeleider in mijn badjas. Ik las terug dat ik de hele dag in mijn pyjama rondliep; toch iets om in de gaten te houden. Maar het geval wilde dat ik net onder de douche ging toen er werd aangebeld. Dus ik schoot snel mijn badjas aan om open te doen. Niks aan de hand dus! Dan is het fijn om even met de begeleiding in gesprek te gaan en het dossier aan te passen.’

Rutger werkt drie dagen per week in de elektronica. Daarnaast is hij zeer actief als speler en trainer bij de hockey. In combinatie met het voorzitterschap van de Cliëntenraad van De Passerel zijn z’n dagen goed gevuld. ‘In het begin las ik dagelijks mee in Carenzorgt. Ik merk dat door het meelezen en in gesprek gaan het begrip en contact tussen mij en de begeleiders is gegroeid. Nu volg ik mijn dossier natuurlijk nog steeds, maar lang niet meer elke dag.’

Carenzorgt biedt ook de mogelijkheid om ouders en verwanten toegang te geven tot het dossier. Rutger koos er bewust voor om dat niet te doen. ‘Ik vind het belangrijk dat ik zelf beslis wat ik met mijn ouders bespreek. Ik voel me daardoor zelfstandiger.’

Zorgplannen op orde: een blijvende uitdaging!

Om een cliënt goede zorg en begeleiding te kunnen geven stellen we een zorgplan op. Daarin staat o.a. aan welke doelen we de komende tijd gaan werken. Begin 2022 signaleerden we dat we wat te doen hadden in het op orde houden van deze plannen. Dat werd bevestigd door een inspectie bezoek van de GGD. Aan het begin van het jaar hadden 55,36% van onze cliënten een actueel geldig plan. Dit voldoet natuurlijk niet aan hoe wij het willen. Daarom hebben we met man en macht gewerkt om dit te verbeteren.

In het MT (managementteam) van maart is een plan van aanpak opgesteld met als doel om op 1 juli 95% van de plannen op orde is. Een flinke klus, waaraan met name de pb’ers (persoonlijk begeleider) veel werk hadden. Ook waren medewerkers van het helpdesk ICT druk met het (verder) toerusten van begeleiders hoe het zorgplan opgesteld wordt in ONS.

Irma Flos, manager zorg, vertelt over hoe haar teams dat aangepakt hebben. ‘Het is bij verschillende overleggen onderwerp van gesprek geweest. Tijdens het afstemmingsoverleg met de pb’er, manager zorg en de gedragsdeskundige, maar ook tussen de pb’ers onderling.’

Irma maakte gebruik van informatie uit het dashboard van ONS, het systeem waar o.a. die digitale zorgdossiers staan. ‘Zo keek ik af en toe even wat de stand van zaken was, je kunt dan vinger aan de pols houden’, aldus Irma. Dit dashboard is ook toegankelijk voor de pb’ers. Zo kunnen zij op ieder moment bekijken wat de stand van zaken is met de zorgplannen van hun cliënten.

Persoonlijk begeleiders komen in het proces de nodige dilemma’s tegen. Wat doe je bijvoorbeeld als een cliënt keer op keer de afspraak om het plan vast te stellen afzegt en daardoor het zorgplan niet vastgesteld kan worden? ‘Het was mooi om te zien dat er in het team bewustwording op gang kwam over hoe plannen op orde blijven en hoe je daar als team in kan samenwerken. Uiteindelijk is het namelijk teamwerk!’

Op 1 juli was 95,57% van de zorgplannen op orde, een mooi resultaat na hard werken. Wel hebben we gemerkt dat als we de focus hiervan afhalen, dit percentage weer gaat dalen. Voor 2023 blijft er dus een uitdaging!

Volop aandacht voor de ouder wordende cliënt

Ouder worden komt vaak met gebreken. Dat geldt voor de meesten van ons. Welke vormen van hulp, ondersteuning en begeleiding passen daar dan bij? Gedragsdeskundigen Michelle Kolk en Dianne Wallin zijn verbonden aan onze interne werkgroep die zich richt op de ouder wordende cliënt. Met de recent vastgestelde visie proberen zij die vraag zo goed mogelijk te beantwoorden.

Ouder worden

‘Het ouder worden en de ongemakken die daarbij komen kijken, is een steeds belangrijker onderwerp binnen De Passerel’, legt Dianne uit, ‘de levensverwachting van mensen met een beperking is gelukkig fors toegenomen de afgelopen decennia. Dat betekent ook dat kwalen, klachten en ziektes die met het ouder worden samenhangen toenemen. Denk aan verminderde mobiliteit, artrose en dementie. In onze werkgroep buigen we ons over deze vraagstukken om tot passende begeleiding te komen.’

Vertrouwde omgeving

‘Inmiddels is een visie opgesteld voor de ouder wordende cliënt’, vult Michelle aan, ‘die zorgt voor verbinding, zodat we vanuit hetzelfde gedachtegoed werken. We willen graag dat cliënten zo lang mogelijk en met kwaliteit van leven in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen, werken of dagbesteding krijgen. Vaak kan een hulpmiddel, zoals een tillift, rollator of elektrische rolstoel, uitkomst bieden. We werken daarvoor nauw samen met een ergotherapeut. Ook de begeleiding die iemand nodig heeft kan worden bijgesteld.’

Passende plek

‘Soms is de uitkomst dat we binnen De Passerel niet de mogelijkheid hebben om iemand een passende woonplek te blijven bieden. Dan verhuist hij of zij naar een woonvorm of zorginstelling waar een passende woonplek is’, zegt Michelle, ‘zo hebben wij geen gesloten terreinen. Laatst is een cliënt verhuisd naar Zozijn, waar ze wel een eigen terrein hebben. Daar kon zij doen wat ze graag doet: veilig met haar driewieler op pad.’

Levensloopgesprek

‘We merken dat het belangrijk is om met cliënten en hun verwanten in een vroeg stadium het gesprek aan te gaan over het ouder worden’, zegt Dianne, ‘een cliënt met het Syndroom van Down kan bijvoorbeeld op jonge leeftijd al te maken krijgen met dementie. Dan wil je, samen met je familie graag weten waar je aan toe bent. Dat doen we aan de hand van levensloopgesprekken. Hoe eerder we daarover in gesprek gaan, hoe minder heftig een situatie hoeft te worden. Dat zijn soms lange processen die je met elkaar doormaakt. Maar uiteindelijk streven we hetzelfde na: een plek waar iemand zo zelfstandig mogelijk en met kwaliteit van leven woont.’

Samen aandacht

Dianne en Michelle zijn er trots op dat de ouder wordende cliënt inmiddels volop de aandacht heeft binnen De Passerel. Michelle: ‘We hebben veel tijd en energie gestoken in de bewustwording onder alle medewerkers. Een belangrijk hulpmiddel is de screeningslijst waarmee signalen rondom veroudering en dementie in kaart worden gebracht. Volgens de richtlijn wordt de screeningslijst periodiek herhaald, zodat we een goed beeld krijgen van eventuele veranderingen. Daarop kunnen we dan actie verrichten.’ Dianne: ‘We doen het graag samen en dat geldt ook voor dit thema. Samen met cliënten, met ouders en verwanten, met de begeleiders en gedragskundigen en met externe experts als dat nodig is. Alles in het belang van onze cliënten.’

MR Matenveld

Meepraten, meedenken en meebeslissen. Dat is in het kort wat lokale medezeggenschap inhoudt. Bij De Passerel geven we daar concreet invulling aan met onze lokale cliëntenraden en lokale verwantenraden geven we daar invulling aan. De ambitie is om dit op elke locatie in te richten. Een mooi voorbeeld is de MR van onze dagbestedingslocatie Het Matenveld. In 2022 maakte deze MR een vliegende start.

‘Ik las een oproep in het nieuwsbulletin van Het Matenveld om mee te doen in de MR’, vertelt Ben Roeterd, ‘ik had daar helemaal geen ervaring in, maar vind het belangrijk om iets te kunnen betekenen voor mensen die zichzelf misschien niet zo goed kunnen redden. Mensen zoals mijn broer Hans, die al jarenlang naar de dagbesteding op Het Matenveld gaat. Daarom heb ik me aangemeld als MR-lid.’

In maart 2022 kwam de MR Matenveld voor het eerst bij elkaar: drie verwanten en vier medewerkers. Ben: ‘We zijn echt op nul begonnen. Door eerst met elkaar te bespreken waar we voor zijn en wat we gaan doen. In een notendop zijn wij de verbindende schakel tussen cliënt, verwant, medewerker en De Passerel als organisatie. We geven gevraagd en ongevraagd advies over alles wat zich op de locatie zelf en binnen De Passerel als geheel afspeelt. We denken mee en praten mee over allerlei zaken die de cliënten en medewerkers raken. Uiteraard met als doel het voor iedereen zo fijn en prettig mogelijk te regelen, dus positief ingestoken.’

Tijdens een goed bezochte bijeenkomst presenteerde de MR zich aan de ouders, andere verwanten en cliënten. Ook is een enquête uitgezet onder de verwanten met de vraag waar zij behoefte aan hebben. De mogelijkheid om elkaar te ontmoeten kwam daarin als duidelijke wens naar voren. Zeker na de coronajaren was de behoefte aan hernieuwd contact groot. Ben: ‘We hebben daar gehoor aangegeven door een nieuwjaarsbijeenkomst te organiseren. Dat was een zeer geslaagde, gezellige activiteit met veel mooie gesprekken en ruimte voor ontmoeting tussen cliënt, verwant en medewerker.’

Ben breekt graag een lans voor lokale medezeggenschap op andere locaties: ‘Het is niet alleen interessant om mee te praten, het is ronduit noodzakelijk. Want als MR maak je mede het verschil voor cliënten en medewerkers. Ik begrijp dat het voor ouders die echt op leeftijd zijn best een opgave is om mee te doen. Daarom richt ik me graag op de zussen en broers van de cliënten: doe alsjeblieft mee als jouw lokale MR leden zoekt. Het is het meer dan waard!’

Gedurende het jaar is veel aandacht gevraagd voor het belang van lokale medezeggenschap op alle locaties van De Passerel. Op een aantal locaties slagen we daar goed in, andere locaties blijven vooralsnog achter. We hebben geleerd dat we onze visie op lokale medezeggenschap duidelijker moeten verwoorden en uitdragen. Door het onderwerp onderdeel van de vernieuwde teamtaken [link] zetten we daarin stappen. Onze centrale cliëntenraad en verwantenraad hebben het onderwerp hoog op hun agenda’s staan en bespreken dat op de locaties die zij jaarlijks bezoeken.